Geçici iş ilişkisi
🔍 Geçici İş İlişkisi Nedir? İşveren ve İşçi Hakları Rehberi (2025)
İş hayatının dinamik yapısı içinde geçici iş ilişkisi, özellikle kısa süreli projelerde ve acil işgücü ihtiyaçlarında kritik bir rol oynar. Peki, bu ilişki yasal olarak ne anlama gelir? İşverenlerin ve çalışanların hakları nelerdir? İşte 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde geçici iş ilişkisi modelini A’dan Z’ye inceleyen kapsamlı rehberiniz.
📝 İçindekiler
1. Geçici İş İlişkisi: Yasal Tanımı ve Temel Özellikleri
4857 sayılı İş Kanunu’nun 7. maddesi uyarınca, **geçici iş ilişkisi**, işverenin kendi işçisini, başka bir işverene geçici olarak iş görme edimini yerine getirmek üzere devretmesiyle kurulur. Bu süreçte, iş sözleşmesi esas olarak ilk (gönderen) işveren ile devam ederken, işçi yeni (devralan) işverenin emir ve talimatları altında çalışır.
- **Gönderen İşveren:** İş sözleşmesi devam eden, maaş ve sigorta primlerinden sorumlu asıl işveren.
- **Devralan İşveren:** İşçiyi geçici olarak çalıştıran ve işin yönetimi, iş sağlığı ve güvenliğinden sorumlu olan işveren.
- **Muvafakat:** İşçinin bu ilişkiye **yazılı muvafakatini** vermesi zorunludur.
2. Geçici İş İlişkisi Kurma Koşulları ve Süre Sınırları
Geçici iş ilişkisi, her durumda kurulamaz. Yasa, bu durum için **haklı nedenler** aramaktadır.
| Kural | Açıklama |
|---|---|
| **Maksimum Süre** | En fazla **6 ay** süreyle kurulabilir ve bu süre **en fazla 2 defa** yenilenebilir (Toplamda 18 ay). |
| **Zorunlu Haller** | Doğum izni, askerlik, yıllık izin, geçici iş artışı gibi yasal gerekçeler olmalıdır. |
| **Yasak Durumlar** | Toplu işten çıkarma sonrası 8 ay içinde veya grev ve lokavt durumlarında kullanılamaz. |
3. Uygulamada Geçici İş İlişkisi: İşveren ve İşçi Yükümlülükleri
**Önemli Not:** Geçici iş ilişkisi kurulması, işçinin asıl işverenindeki kıdem haklarını ortadan kaldırmaz. İşçi, devredildiği süredeki haklarını (izin, ikramiye vb.) talep edebilir.
Devralan İşverenin Sorumlulukları
- İşçiye işin görülmesiyle ilgili talimatları vermek.
- **İş Sağlığı ve Güvenliği** önlemlerini eksiksiz almak.
- İşçiye eşit davranma ilkesine uymak (Kendi işçileriyle aynı olanakları sağlamak).
Gönderen İşverenin Sorumlulukları
- İşçinin ücretini ödeme ve sigorta primlerini yatırma yükümlülüğü devam eder.
- Sözleşmenin feshinde işçiye karşı sorumlu olmaya devam eder.
4. İlişkinin Sona Ermesi ve Fesih Prosedürleri
Geçici iş ilişkisi, belirlenen sürenin sonunda otomatik olarak sona erer. Süre dolmadan önce ilişkinin sona ermesi ise ancak yasal koşullar altında mümkündür.
Geçici işçi, devralan işverene karşı iş görme borcunu ifa etmediği takdirde, devralan işveren durumu derhal gönderen işverene bildirmelidir. İş sözleşmesini fesih yetkisi (haklı veya geçerli nedenle) **sadece gönderen işverene** aittir.
❓ Sık Sorulan Sorular (SSS)
Geçici iş ilişkisinde ücreti kim öder?
Ücret ödeme yükümlülüğü, iş sözleşmesinin tarafı olan **gönderen (asıl) işverene** aittir. Ancak devralan işveren, ödenmeyen ücretler ve sosyal haklardan gönderen işverenle birlikte **müteselsil (zincirleme) olarak sorumludur.**
Geçici işçi, devralan işyerinde sürekli çalışabilir mi?
Hayır. Geçici iş ilişkisi süresi sonunda, devralan işverenin işçiyi kendi bünyesinde kalıcı olarak çalıştırması yasal olarak **yasaktır**. Aksi takdirde, muvazaalı (hileli) bir işlem olarak değerlendirilebilir.
Geçici iş ilişkisinde işçi izin kullanabilir mi?
Evet, işçinin yıllık ücretli izin hakkı, asıl işverenindeki kıdemine göre devam eder. İzin talebi öncelikle gönderen işverene yapılır, ancak devralan işverenin uygun görmesi de gereklidir.
**Özetle**, geçici iş ilişkisi, doğru uygulandığında hem işverenler hem de işçiler için esnek çözümler sunan bir modeldir. Ancak yasal sınırlara ve işçi haklarına tam uyum, bu ilişkinin hukuki geçerliliği için hayati önem taşır. Konuyla ilgili daha detaylı hukuki danışmanlık almak her zaman en güvenilir adımdır.